Gün Zileli’nin E.H.Carr’ın Mihail Bakunin Kitabı İle İlgili Açıklaması

Bundan yaklaşık 5,5 yıl önce, Londra’daki Anarşist Bookfair’de, E.H. Carr’ın, Mihail Bakunin (Vintage, 1961) adlı kitabına rastlamış ve bu 508 sayfalık biyografiyi hızla okuduktan sonra derhal çevirisine girişmiştim. Araya otobiyografik çalışmalarım (Yarılma, Havariler, Sapak, Ev) girdiğinden kitabın çevirisi uzun zaman aldı. 20 Ekim 2000 yılında başladığım çeviriyi, tam beş yıl sonra, 19 Ekim 2005’de tamamladım. Kitabın redaksiyonu ve son okuması da üç ay kadar zamanımı aldı ve 2006 yılının başında, kitabı basılması için Versüs Yayınlarına teslim ettim.

Bundan yaklaşık bir hafta önce, Versüs yayınlarının kitabın çıkmakta olduğuna ilişkin duyurusunun ardından, İletişim Yayınlarından, kitabın telif hakkının İletişim Yayınları tarafından satın alındığına ve çevirisinin de bitmek üzere olduğuna ilişkin bir uyarı aldım. Durumu Versüs Yayınlarına bildirdim. Bunun üzerine Versüs Yayınları, matbaadaki kitabın basımını ve piyasaya sürümünü durdurdu. Yani sonuç olarak, E.H.Carr’ın Mihail Bakunin adıyla çevirdiğim kitabının Türkçe okuyan okuyucuya basılı bir kitap olarak ulaşması engellenmiş oldu.

Kitabı internete verirken kısaca söylemek istediğim şudur: yazarın ya da çevirmenin emeğine saygı anlamında telif hakkına karşı değilim. Bununla birlikte, hiçbir telif hakkı, herhangi bir yayının okuyucuya özgürce ve bedelsizce ulaştılması özgürlüğünün önünde bir baraj işlevi yerine getiremez. Hele hele, ölmüş bir yazarın mirasçılarının ya da onlar adına kurulmuş mirasçı vakıfların ya da o yazarın yaratımlarına hiçbir katkıları olmamış kültür rantçılarının mülkiyet hakkı uğruna, okuyucunun bilgilenme hakkının engellenmesi tamamen saçmadır ve bu, kültürle hiçbir ilişkisi olmayan mülkiyetçi ve rantçıların kültür alanındaki ambargosu ve tekelinden başka bir anlama gelmez.

İletişim Yayınları, her ne kadar kültür alanında faaliyet gösteren bir yayıneviyse de, bugüne kadarki tekelci uygulamalarıyla, “korsan”a karşı mücadele adı altında yürüttüğü polisiye baskınlarla ve son olarak, benim çevirime karşı gösterdiği hoyrat ve pratikte imhacı tutumuyla, kültürel yaşamın zenginleşmesinden çok, yukarda sözünü ettiğim rantçılar ve tekelciler takımının zenginleşmesinden yana bir profil vermiştir.

Bu durumda, yayın tekelciliğini kırmak için, çevirimi internete veriyorum, bu konuda tek güvenim okuyucunun dayanışmasıdır. Bunun, E.H.Carr’ı bilemem ama, Mihail Bakunin’in manevi mirasına uygun bir davranış olduğundan da eminim.

Gün Zileli

24 Nisan 2006