Dünya Devrimi

Artıgerçek Lejant Yayınları, bu ay, ilk kez 2000 yılında basılmış Yarılma (1954-1972)’nin gözden geçirilmiş 8. Baskısını yapacak. Kitabı yeniden yayınlanmak üzere gözden geçirirken can alıcı kimi yerlerinin üzerinde yeniden düşünüp bazı düzeltme ve ekler yaptım. Dolayısıyla, kaçınılmaz olarak ‘68 konusunda bazı ek notlarım ve dipnotlarım oldu. Bu notlardan en önemlisi, …

Artıgerçek Ulusalcılık ideolojisi aşağı yukarı yüz yaşlarında ömrünü tamamlamış bulunuyor. Kadim imparatorlukların 1789-1919 arasında çöküp dağılması, ölen imparatorlukların bağrında ulus-devletlerin ve milliyetçiliğin doğması sonucunu vermişti. Buna paralel olarak, eski sömürgeci sistemin 20. Yüzyıl boyunca çözülüşüyle ortaya yeni ulus-devletler çıktı. Bu gelişmeler, ulusalcı ideolojinin barutunu oluşturdu. BAKÛ KONGRESİ’NDE VE KOMİNTERN II. …

Artıgerçek TOPLUMSAL MÜCADELE TARİHİNE İLİŞKİN KİTAPLAR Eskiden beri ilgilenirdim ama belki de yaşımdan dolayı (77) toplumsal mücadeleler, devrimler ve karşıdevrimler tarihiyle son on yılda daha fazla haşır neşir olmaya başladım. Artık büyük ölçüde bu tarihe ilişkin kitaplar çekiyor beni. Elbette, Kafka okumaları en başta olmak üzere edebiyatı da bir yana …

Toplum ve Bilim, 41, Bahar 1988                                                               Şahin Alpay’ın günümüzden yaklaşık 34 yıl önce yazılmış bu değerli yazısı, ’68’in eşsiz bir özeti ve tahlili olduğu için, kendisinin izniyle burada yeniden yayınlıyorum. Yazının sonuna doğru yaptığı “devrimcilik-demokratlık” ayrımı ise yazıda katılmadığım neredeyse tek görüştür. Kanımca, devrim ile demokrasi arasında değil, devrim ve …

Artıgerçek İdeolojiler insanlara benzer. İnsanlar nasıl toplum içindeki konumlarını korumak için “sosyal tavırlar” takınır ve kendilerini hoş göstereceğini düşündükleri giysilere bürünürlerse, ideolojiler de öyle yaparlar. Yıpranan ya da eskiyen veya artık çevrelerinde pek hoş karşılanmadıklarını düşündükleri giysilerini değiştirir ve toplumun içine yeni bir çehreyle, yeni giysilerle çıkarlar. Ulusalcı ideoloji, “ulusalcılık” …

Devrimler ve savaşlar ulusal olmaktan çok uluslararası olaylardır. Bu tür olaylar,  kimi milli duyguları harekete geçirse de, daha çok enternasyonal duyguları harekete geçirir. Ruhları milli duyguların içine hapsolmamış, Tevfik Fikret’in deyişiyle, “vatanım ruy-i zemin, milletim nev’i beşer” diyen ruhlar, doğmadıkları, hatta görmedikleri topraklardaki insanlarla dayanışma için çarpışmaya giderler. Gönüllü enternasyonalist …

“Yaşasın Dünya Devrimi!”, “Yaşasın Komünist Enternasyonal” haykırışlarıyla kurşunlara hedef olup düşüyorlardı. Yüzlerce mahpus Petrograd’a getirildi ve birkaç aydan sonra kendilerini budalaca, canice parti parti kurşuna dizen Çeka’ya teslim edildi. Bu yenilmiş insanlar ruh ve beden olarak devrime bağlılardı, Rus halkının acısını ve arzusunu dile getirmişlerdi, Yeni Ekonomi Politikası onları haklı …

Başarısız bir öğrenciydim. Sıkıcı öğretmenlerin, yıllardır anlatmaktan kendilerinin de gına getirdiği derslerini dinlemekten hiç hoşlanmazdım. Hele sıra Tarih dersindeki “Karlofça muahidesi”nin maddelerine gelince karnıma bir ağrı girer, öğretmenden dışarı çıkmak için izin istemek zorunda kalırdım. “Çift dikiş” giderek, ileri yaşlarımda Ankara Atatürk Lisesi’nde ikinci sınıfa kadar geldiğimde aniden bir değişiklik …

Bu yazı Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi için 1989 yılında yazılmıştır. Birleşik Sol Muhalefetten Uluslararası Sol Muhalefete Troçki’nin 1929’da İstanbul’a sürgün olarak gönderilmesi , Sol Muhalefet1 in reform perspektifinde bir değişikliğe yol açmadı. İktidardaki fraksiyon tarafından partiden püskürtülmüş olmasına rağmen, muhalefet kendisini Rusya partisinin ve Enternasyonal’in bir parçası, bir fraksiyon …

Stalinist hokkabazlığın kavranması gereken en önemli yanı, birbiriyle çelişen politikalarda partinin her daim haklı olduğunu ileri sürme yüzsüzlüğünü gösterebilmesidir. Kemal Okuyan’ın yaptığı, bu bakımdan yeni bir şey değildir. Parti, daha doğrusu Stalin ne yaparsa yapsın her konuda her zaman haklıdır. Bu “haklılıklar” birbiriyle çelişiyor olsa da böyledir bu. Şu Milliyetçilik …

Tarihi birbirine zıt iki irdeleme anlayışı vardır. Biri, derindeki hakikat cevherine biraz daha yaklaşmak üzere “kazma” ve “küreğe”; diğeri ise, tarihteki çarpıtmaları pekiştirmek üzere “gözbağlarına” sarılır. Kemal Okuyan, yeni yayınladığı Devrimin Gölgesinde: Berlin, Varşova, Ankara 1920 (Yazılama, 2019) kitabının bir yerinde, Komintern’de Lenin’le tartışan M. N. Roy’un Reason Romanticism and …

    Dünyanın en yanlış görüşü nedir diye sorsanız, iç savaşın devrime yol açacağını sanan naif ve dogmatik solcu görüşüdür derim. Romantik “partizan” şarkıları aslında Devrim’in cenaze marşından başka bir şey değildir. Elimizde iki büyük tarihi örnek var. Venezüela’ya geçmeden önce bunların üzerinde kısaca durmak zorundayım. 1917 Devrimi, ancien rejime, …

Yazının önemine binaen ana sayfada yayınlıyorum. G.Z.   “Nehir yatağından taştığında, önüne kattığı her şeyi alıp götürür”   İngiliz, Amerikan ve Fransız devrimleri sonrasında peydahlanan ‘temsilî demokrasinin’ demokrasiyle bir ilgisi yoktu. Aslında söz konusu olan hakların değil, plütokrasilerin iktidarıydı. İnsanlar plütokrasi tarafından sahnelenen ‘temsil oyununun’ figüranlarıydı sadece… 4-5 yılda bir …

  (Aralık 2018) İngilizceden çeviren: Uğur Kara   7 Aralık’ta Noam Chomsky’nin 90. yaşını kutladık. Sanırım o, “GiletsJaunes” [Sarı Yelekliler] protestolarından daha güzel bir hediye bekleyemezdi. 7 Aralık 1928’de Philadelphia’da doğan Noam Chomsky, adaletsizliklere ve gerçekliğimizin mistifikasyonuna karşı savaşan en asi düşünürlerden biridir. Yaklaşık 40 yıl önce, bir kitap incelemesinde, …

Dün yazıyı karışıklıklarla yayınlamıştık. Fakat bir arkadaşın yardımıyla bu teknik zorluk giderildi. Aşağıda metnin düzeltilmiş halini bulacaksınız. G.Z. Çev. İhya Kahraman Kısa bir ön açıklama… “Soğuk Savaş”ın son yıllarında mollaların İran’ına doğrudan saldırmayı göze alamayan ABD ve diğer batılı güçlerle onların Orta Doğu’daki müttefikleri (Suudi Arabistan, Kuveyt vs.), Saddam’ın ipini …

      Fidel Castro, 90 yaşında bu dünyadan ayrıldı. Hayatının neredeyse 60 yılını iktidarda geçirmesiyle belki de bir rekor sahibi olan Fidel Castro, iktidara, Küba halkının emperyalizme ve diktatörlüğe karşı direnişine önderlik ettiği bir silahlı mücadelenin sonucu gelmişti: 1959 Küba Devrimi.   Fidel Castro, kendisi hakkında birbirine son derece …

    Mahalleye yeni bir delikanlı geldiğinde, mahallenin bütün kızları ona kendi ihtiyaçları açısından bakar, onu kendi baktıkları yerden görür ve değerlendirir, onda görmek istedikleri şey neyse onu görürler. Kiminin ihtiyacı aşktır, bu yüzden delikanlıyı o açıdan görür, onun çok yakışıklı olduğunu düşünür; kiminin ihtiyacı zeki bir gençle arkadaşlık kurmaktır, …

      Dün gece Haber Türk’teki, Fatih Altaylı’nın “Teketek” programında konuşmacı olarak yer alan, sırasıyla VP Genel Başkanı Doğu Perinçek ve Yusuf Kaplan’ı biraz gergin buldum. Hatta kimyalarının bile bir miktar bozulmuş olduğunu söylemek mümkün. Gerçi deneyimli bir politikacı olan Doğu Perinçek, bu gerilimini “kararlılık” ve “netlik” gösterileriyle örtmeye …

1990 başında İngiltere’ye iltica ettim. Tam benim gittiğim günlerde poll tax (kelle vergisi) karşıtı hareket zirvesindeydi. Gider gitmez, 31 Mart 1990’da yapılan, tarihte “Trafalgar Battle” adını almış büyük Trafalgar yürüyüşüne katıldım. Trafalgar Meydanı’nda punkların (özellikle punk kadınların) polise sopalarla nasıl giriştikleri gerçekten görülmeye değerdi. Poll Tax mücadelesi, 20. Yüzyıl İngiltere …

Merdan Yanardağ adlı gazeteci, İzmir Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde bir konuşma yapmış. Bu yazı, konuşmanın bütünü üzerine olmayacak. Sadece “devrim adına” söylediği bazı cümlelere değineceğim. BHH’yi ilzam eden sözlerine, kendisi BHH yürütme kurulunda yer aldığından, sanırım bu kurulun üyelerinin cevap vermesi ya da bir açıklama yapması daha doğru olur. Ben …