Fikret Başkaya yazıları

    Türkçedeki ‘yurttaş’ Fransızca citoyen’in çevirisi sayılabilir ama pek öyle değil. Büyük Türkçe Sözlükte yurttaş: ” Yurtları veya duyguları aynı olanlardan biri” olarak tanımlanıyor. Oysa, Fransızcadaki citoyen, Sitedeki yaşama kendi isteği, kendi arzusuyla katılan birey” anlamına geliyor ki, oradaki site de devlettir. Diğer yurttaşlarla birlikte kanunlar yapan, seçen ve …

Robotların “yapay zekası” sizi yeryüzü cennetine taşır mı?   Fikret Başkaya   Robotlar, insanın bazı özelliklerini taklit edebilen makinalar. Robot kavramı ilk defa Çek yazar-dramaturg, Karel Capek tarafından bir bilim-kurgu oyununda [1920] kullanılıyor. Slavca rabota‘dantüreme ve eski [kadim]Slavca’daangarya, serf anlamına geliyor. Yapay zekâ Batı’da önemli bir ilgi, kaygı ve tartışma …

” Despotu harekete geçiren cesaret değil, korkudur” Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçının 2 Ekim 2018 de, Suudi Arabistan’ın İstanbul konsolosluğunda vahşice/hunharca katledilmesisonrasında bütün devletlerin sorduğu soru şu oldu: “Bu cinayetten nasıl kârlı çıkabilirim?”,”elimi nasıl güçlendirebilirim?”. Tabii ana akım medya da cinayete devlet çıkarları doğrultusunda, daha doğrusu oligarşilerin çıkarları doğrultusunda yaklaştı… Gazetecinin …

1. Kapitalist dünya sistemi 1970’lerin başında krize girdi ve 1974-75’den itibaren de kriz, tüm kapitalist ülkeleri etkisi altına aldı. Fakat kriz, bildik devrevî [konjonktünel] krizlerden biri daha değildi, yapısal krizdi… Krizden çıkmak üzere sermaye saldırıya geçti. Amaç İkinci Emperyalist Savaş sonrasında oluşan, refah devleti, sosyal devlet, kayırıcı devlet, ulusal kalkınmacı …

Türkiye’deki rejim, Osmanlı İmparatorluğunun ‘doğrudan devamadır’! Osmanlı imparatorluğu varlığını esas itibariyle kitle katliamlarına ve zorunlu göçertmelere [ iskân siyaseti] borçluydu. Bu, kutsal devlet refleksinin bir boyutuydu… Saray içi cinayetler de istisna değil, kuraldı… Baba, oğul, kardeş, torun ve akrabalar da ‘gerektiğinde’ kutsal devlete kurban edilirdi… Esasen bu bir imparatorluk pratiğidir …

    Samir Amin, ikisi de hekim ve ikisi de ilerici, Mısırlı bir baba ve Fransız bir annenin çocuğu olarak 1931 yılında dünyaya geliyor. İlk, orta ve liseyi Mısırda, bir Fransız okulunda okuyor. Çok erken yaşlarda politikleşiyor, daha 17 yaşındayken kendini ‘komünist’ olarak tanımlıyordu ve Mısır Komünist Partisi’nin en genç …

          6 ağustos Pazartesi. saat 23.30 da Senegalli dostum ChérifSalifSY’dan kısa bir not ulaştı. Samir Amin’in sağlık durumunun kötüleştiğini, Paris’te bir hastaneye kaldırıldığını haber veriyordu. Hemen eşi Isabelle’i aradım… Isabelle sorularıma tuhaf cevaplar veriyordu…Chérif’edurum hakkında Isabelle’den tatmin edici bilgi alamadığımı söyledim… Chérif, aslında İsabelle’in sağlık durumunun …

        “Radikal olmak, sorunları kökeninde ele almaktır”   Radikal eleştiri hiç bu kadar önemli olmadı, lâkin radikal eleştiri hiç bu kadar yerlerde de sürünmedi. Bu çelişkinin vakitlice aşılması gerekiyor. Türkiye’de komprador kapitalizm çöküş sürecine girmiş bulunuyor. Her seferinde çözdüğünden daha çok sorun yaratıyor. “Yeni değer”, “fazla değer” …

    Sosyal eşitsizlik ve sömürüye dayalı bir egemenlik sistemi, sadece kaba kuvvete, çıplak şiddete dayanarak varlığını sürdüremez, kendini yeniden üretemez. Zira, şiddetin ve çatışmanın kural olduğu, süreklilik arz ettiği bir sosyal ortam, bizzat egemenlik sisteminin de ‘istikrarsızlığı’ anlamına gelecektir. Bu yüzden kaba kuvvet, çıplak şiddet baki kalmak ve son …

  Fikret Başkaya ile ekonomik kriz üzerine…   Ferhat Kartal   Faizin, döviz kurunun ve enflasyonun eş-zamanlı olarak yükselmesi neyin işareti?   Ekonominin temelinin çürük olduğunun işareti? Artık ekonomi ‘yeni değer’, ‘artı-değer’, ‘fazla değer’ üretemez durumda… Araç patinaj yapıyor… Tabii bu üçüyle birlikte yükselen bir üçlü daha var: İşsizlik, yoksulluk …

        Söyleşiyi yapan: Ahmet Külsoy   Türkiye bir dizi krizler sarmalına hapsolmuş durumda. Kriz toplumun tüm veçhelerini girdabına almış görünüyor. Size göre bu “çöküş tablosunun” geresinde ne var?   Aslında bu durumun gerisinde iki temel neden var: Birincisi, 1950’li yılların başında Türkiye’nin NATO’ya üye olmasıydı. NATO demek …

Bu dünyada yaşayan ‘ortalama insan’ Filistin’e dair gerçeği bilmez. Her şey bilmemesi için kurgulanmıştır çünkü… Siyonist İsrail Devleti, birincisi, ‘normal bir devlet değildir ve ikincisi, bir Orta-Doğu devleti de değildir. Siyonist İsrail demek, Orta-Doğu denilen bölgeye taşmış Batı, emperyalizm, ABD, İngiltere, Fransa, vb. demektir… Bir tür’doku transplantasyonu’ söz konusudur… Velhasıl …

                                                                                                                                                                            “Despotu harekete geçiren cesaret değil korkudur”   Şu an itibariyle Türkiye’deki rejim, adı konmamış bir dinci despotizmdir… Son seçim hamlesiyle dinci despotizm kurumsallaştırılmak, kalıcılaştırılmak isteniyor. Artık Türkiye yönetilebilir olmaktan çıkmış bulunuyor… Yönetemiyorlar ve yönetemeyecekler… O halde neden ve nasıl bir ‘çöküş tablosu’ ortaya çıktı? Neden araç patinaj yapıyor …

      “Herhangi bir yere termik santral mi kurulması, yoksa fidanlık mı yapılmasına yöre halkı değil de, “uzmanlar” ve “bilim adamları” karar verdiği sürece, bilim ve teknolojinin bir baskı ve sömürü aracı olarak kullanılmasının önüne geçilemez”.*                                                                                                                 Paradigmanın İflası, s. 219   Akla, mantığa, izana, hukuka, insana, doğaya …

    Müslüman Kardeşlerin Türkiye versiyonu olanPolitik İslamcı AKP, her ne surette olursa olsun, iktidarı bırakmak istemiyor. İki nedenle: Birincisi, geride kalan 15-16 yılda sömürünün, yağma ve talanın tadına öylesine vardılar ki, ballı böreği bırakmak istemiyorlar; ikincisi, iktidardan düştükleri anda mutlaka yargılanacaklarını, hesap vereceklerini biliyorlar… Lâkin, oy tabanı eriyor ve …

  Latin dillerindeki ‘politikanın’ bizdeki karşılığı siyaset, seyislik, at idare eden, idam, memleket idaresi gibi anlamlar içeriyor. Meydan-ı siyaset de, idam cezasının infaz edildiği yer. Burjuva toplumunda siyaset profesyonel politikacıların işidir, bir meslektir… Kapitalizm öncesi dönemlerde bugünkü gibi bir siyasetçiler taifesi mevcut değildi. Aslında siyasi partiler aracılığıyla mesleklerini icra eden …

  Müslüman Kardeşlerin Türkiye versiyonu olan Politik İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 3 Y ile mücadele vaadiyle iktidara geldi: Yoksulluk, Yolsuzluk, Yasaklar… Daha sonra adını fiilen değiştirdi, AK Parti oldu… Herhalde bunu adaleti ve kalkınmayı parantez içine almak için yapmışlardı. Adalet ve Kalkınma böylece görünür olmaktan çıktı. Üstelik yeni …

    Fikret Başkaya ile söyleşi… Redaksiyon Dergi,  Aralık 2017, sayı, 18.     1) Kapitalizmin, bugün yaşadığı krizi ‘kendi sınırlarına ulaşması’ olarak değerlendiriyorsunuz. Bu anlamda bugün yaşanan kriz aynı zamanda kapitalizmin sonu olarak da tanımlanıyor. Kapitalizmin önceki krizleriyle kıyasladığınızda bugün yaşanan krizi özel kılan faktörler neler?   Bütün canlı …

  Politik İslamcı AKP başlarda dinci yüzünü gizlemeye özen gösterdi. Takiyye İslamcıların karekteridir. Durumlarını sağlamlaştırdıkça, devlete hakim oldukça, iktidarlarını pekiştirdikçe gerçek niyetlerini gizlemeye, takiyyeye artık ihtiyaç duymadılar. Fakat, Politik İslamcılık söz konusu olduğunda, din bir amaç değil, araçtır. Asıl amaç sözde bir dinî referansla iktidar olmak, bütçeyi, hazineyi, ülke zenginliğini …

    “Sınırlı bir dünyada sınırsız büyümenin mümkün olduğuna inanan, deli değilse iktisatçıdır”.                                                                                                               KennethE.Boulding   Ekonomik büyüme, siyasetçilerin, akademik iktisatçıların, ekonomi gazetecilerinin, IMF’nin, Dünya Bankası’nın, kredi derecelendirme kuruluşlarının… vazgeçilmez amentüsü haline gelmiş bulunuyor. Büyümeyle yatıp, büyümeyle kalkıyorlar… Büyüme, ilerlemeyle, kalkınmayla, zenginleşmeyle, refahla özdeş sayılıyor. O kadar da değil, işsizliğin …