Gün Zileli

Artıgerçek Artıgerçek’te, daha önceki makalelerimden birinde (“Küçük Burjuva Aydını!” 1.10.21) yanlış kavramların büyük bir yaşama enerjisine sahip olduğunu söylemiştim. Bu yanlış kavramlardan en fazla yaşama enerjisi gösteren ve hatta giderek yayılanı ve sanki tartışılmaz bir gerçekmiş gibi ortalıkta gururla dolaşanı da “devrimci şiddet”tir. Galiba bir kavram ne kadar oksimoronsa ömrü …

“Gerçek kalkınmanın dış ilişkilerin kontrolünü gerektirdiği mantıki sonucuna varıyordum. Başka türlü ifade edersek, kopuşu gerektiriyordu ve kopuş olmadan girişilecek yapısal reformların başarısızlığı kaçınılmazdı.”[1]                                                                                                Samir Amin Türkiye ekonomisi her geçen gün daha çok dibe vururken, çöküş derinleşirken ‘iyi politikalarla’ bu durumdan çıkılabileceği beklentisi ve umudu hâlâ canlı… İşte, iyi bir …

Artıgerçek Marxistler, anarşistlerin örgütü ve örgütlenmeyi reddettiğini ileri sürer. Bu, elbette bir tevatürdür. Anarşistler örgütlenmeyi değil, hiyerarşik-merkeziyetçi örgütlenmeyi reddederler. Bununla birlikte, Marxistlerin söylediklerinde de bir gerçek payı vardır. Anarşistler, örgütlenmeyi reddetmeseler de, örgütlenmede pek başarılı değillerdir. Bunun üzerinde ayrıca durulmalıdır, yazının esas konusu bu değil. Geçen hafta, sosyal medya, DAF …

Artıgerçek Oya Baydar’ın büyük romanının başlığını, hem tutkulu bir aşktan hem de 30 yıllık çetin bir toplumsal mücadeleden geriye kalan sıcak küller olarak okuyabilirsiniz (Oya Baydar, Sıcak Külleri Kaldı, Can, 2000). Marx’ın, toplumların gelişmesinin temelinde sınıf mücadelesinin yattığı saptaması, çağların en büyük düşünsel devrimidir. O zamandan beri, yalnız Marksistler değil, …

Çocuk yaşında iklim mücadelesinin sembolü haline gelen İsveçli Greta Thunberg, Glasgow İklim Zirvesi öncesinde yazdığı bir mektupla sorumlu hükümetleri suçluyor, daha geç olmadan harekete geçmeleri gereğini bir defa daha hatırlatıyor… 1994’den beri iklim zirveleri düzenleniyor ve her zirveden sonra durum daha da kötüleşiyor… 200 kadar devlet ve hükümet başkanı, COP …

(AAYYDÇE) Anarşizm Adına Yapılan Yanlışlara Dikkat Çekme Enstitüsü AYYUK, sayı: 12, 2 Kasım 2021 Ayyuk’un diğer 11 sayısı da bu sitede bulunmaktadır. Ayyuk Yazarak arayınız. 2011 yılındaki 11. sayısı yine DAF’la ilgilidir. DAF’ta, Serkan Bayrak başta olmak üzere, örgütün kendisinden kaynaklanan ve sistematik olarak yaşanan sindirme, aşağılama, baskı, fiziksel şiddet …

Artıgerçek Günümüzde Leninistlerin ve Stalinistlerin bile kullanmakta pek istekli olmadıkları bir kavramdır bu. 1960’ların sonlarında ve 1970’lerin başlarında Türkiye’deki çiçeği burnunda sol örgütler bu konuda çok daha istekliydiler. Sonradan bu hevesleri biraz söner gibi oldu. Reddetmeseler de neredeyse gizledikleri bir kavram haline geldi. Reddetmezler, çünkü bir hareket en önemli akidelerinden …

Artıgerçek Ahmet Nesin’in, geçen hafta Artıgerçek’te çıkan, yazarlarımızda nadir rastlanan, ‘Yetmez ama evet’çiler tamam da ya benim gibi sessiz kalanlar başlıklı özeleştirel yazısını okuyunca bu hafta yazmayı düşündüğüm “Proletarya Diktatörlüğü” yazısını bir hafta daha ertelemeye karar verdim. Ahmet Nesin’in yazdıklarından, 2010 referandumunda AKP’ye, yalnızca “yetmez ama evetçilerin” değil, boykot tutumlarıyla …

Şimdilerde ‘siyasî cinayetler olur mu, sorusu gündemde. Olmaması için bir neden var mı? Türkiye’nin yüzyıllık tarihi siyasî cinayetlerin ve kitle katliamlarının da tarihi olduğuna göre… Bu ülkede siyasî cinayetler ve katliamlar, kutsal devletin bekası için yapılır. Benim asıl devlet partisi dediğim görünmeyen iktidar odağı, kendini devletin gerçek sahibi sayar ve …

Gün Zileli’nin bu kitabı okunmalıdır. Özellikle bizim kuşak “sol” gelenekten gelenler için daha da zorunludur bu okuma. Belki bölük pörçük bilgilerimizi toplamak ve hafızaları tazelemek açısından da önemlidir bu. ‘40 lı.’ 50 li. ‘60 lı yılların öğretici yaşanmışlıkları zamanında bilinseydi acaba yolumuz daha berrak, daha aydınlık olmaz mıydı? “Kızıllar”,  filmini …

Artıgerçek Kitaplar tutacak bir konuyu kısa bir makalede ele almanın, konuyu yeterince anlatamamak gibi bir riski vardır. Öte yandan, faşizm ve diğer rejim türleri üzerine yapılan bir soyutlamanın, faşizmin kitlesel temeli ya da “Bonapartizm” gibi hükümet darbesi biçimlerini ele almaması da doğal karşılanmalıdır. Bununla beraber, geçen haftaki “Faşizm!” makalesine bazı …

Artıgerçek Kavramların kullanımı bir kere yanlış yerleştiği zaman onları doğrultup yeniden yerli yerinde kullanmak bir hayli zor olur. “Faşizm” kavramı başından itibaren yanlış kullanılmıştır. Bu yanlış kullanıma en büyük katkıyı, “faşizmi” “burjuvazinin en gerici, en şovenist, en emperyalist unsurlarının açık terörcü diktatörlüğü” olarak tanımlayan Komintern yapmıştır. Eğer burjuvazinin ancient rejimle …

Coronavirüs’ün sınıf farkı gözetmeksizin her kesimi eşit düzeyde vurduğuna dair genel bir kabul var. Bu doğru değil. Salgınlar daima yoksulların, mütevazı toplum kesimlerinin başına musallat olur. Sosyal hiyerarşinin ne kadar aşağılarındaysanız, Coronavirüs’e (salgına) maruz kalmanız da o kadar yüksektir. Yoksulların sağlık performansı daima düşüktür. Yeterli beslenemezler, bağışıklık sistemleri ekseri yetersizdir. …

Artıgerçek Demir Özlü’nün üç romanı üzerine (Bir Küçük Burjuvanın Gençlik Yılları, Derinlik, 1979; Bir Uzun Sonbahar, Koza, 1976; Bir Yaz Mevsimi Romansı, Ada, 1990; bu üç roman topluca YKY tarafından 2013 ve 2019 yıllarında iki kez basıldı) bir edebiyat sosyolojisi çalışması yapıyorum. Üç romanın ortak temalarından biri de Selim’in (Demir …

23 Eylül 2021, K24 23 Ağustos 1939 günü, bütün dünyanın şaşkın bakışları altında Hitler-Stalin Paktı imzalandı ve böylece, Sovyetler Birliği’nin boyun eğmesiyle, Avrupa entelijensiyasının gözündeki “faşizme karşı en güçlü kale” imajı büyük bir gürültüyle çöktü. Aslında Sovyetler Birliği’nin faşizme karşı mücadelenin güçlü kalesi olarak görülmesi sadece bir ilüzyondu. Batı entelijensiyası …

Artıgerçek Kavramlar, bir kere yaygınlaşıp tutundular mı, yüz yıl da geçse ısrarla yaşamaya devam ederler. Gerçeğe tekabül edip etmedikleri önemli değildir. Hatta gerçekle alakalı olmayanlar daha büyük bir yaşam enerjisi gösterirler. Bugünlerde bu tür soyutlamalar ve kavramlaştırmalar üzerine düşünüyorum. Bu yanlış soyutlamalardan ve kavramlardan en yaygını ve neredeyse tartışmasız kabul …

En sonunda, 1917 yılında Rusya’da gerçekleşen Şubat ve Ekim Devrimlerinin N. N. Suhanov’un kişisel tanıklığına dayalı anlatısının kısaltılmışı Türkçe olarak yayınlandı. 1917 Rus Devrimi (Devrim Üzerine Notlar) adı ile Edebi Şeyler Yayınevi tarafından Siyasi Şeyler dizisinden yayınlanan kitabının çevirmeni Gün Zileli. Kitap, özellikle Ekim Devrimi tarihi yazımında oldukça değerli bir …

1981 yapımı Warren Beatty  filmi. Senaryo: Warren Beatty, Trevor Griffiths Oyuncular: Warren Beatty, Diane Keaton, Jack Nicholson Film, John Reed’in gerçek yaşam öyküsü. 1. Dünya savaşı yıllarında geçen ve çok sayıda anlatıcı eşliğinde oldukça akıcı bir film yaratılmış. “Dünyayı Sarsan 10 Gün”ün yaratıcısı John Reed’in, önce sevgilisi sonra karısı olan …

Artıgerçek Başlıktaki kavram, daha önce kullanılmış mıdır bilmiyorum ama Marksist literatürde “üstyapının görece özerkliği” diye geçen benzer bir kavram vardır. “Entelijansiya”, üzerine kitaplar yazılmış çok geniş bir konu olduğundan bu makalenin boyutları içinde kavramın içeriğine etraflı bir şekilde girmem mümkün değil. Ancak ben burada, bugüne kadar, gerek hâkim sistemler, gerekse …

Artıgerçek Yanlış fikirlerin, yargıların, önyargıların, yanlış dil kullanımlarının ve kalıp sözcük ya da deyişlerin yayılma hızı, tutunması ve direnci herhangi bir virüsten daha fazladır. Hele televizyon ve sosyal medya çıktıktan sonra. Televizyon haberlerinden başlayalım. … polis tarafından kıskıvrak yakalandı… Yani bu öyle bir polis ki, mutlaka kıskıvrak yakalıyor. Görevi de …