Devrim ve Sosyalizm Sorunları

  Gündoğusu’nun Şubat 2012 tarihli 6. Sayısında yayımlanmıştır.   Geçen yılın 1 Şubat günü başladığım, toplamı 397 sayfa olan, Erica Wallach’ın (1922-1993) Light at Midnight (1967, Doubmeday&Company, Inc. New York) adlı, 1950-1955 yıllarını kapsayan, başlığını Gece Güneşi olarak çevirmeyi doğru bulduğum otobiyografisi bitmek üzere, bitmesine sadece 10 sayfa kaldı. Yani …

  Abartma (eski dilde mübalağa) ile uydurma arasında önemli bir fark vardır. Uydurmanın gerçekle hiçbir bağlantısı yokken, abartma, var olan bir gerçekliğin şu ya da bu ölçüde, olduğundan büyük gösterilmesine dayanır. Abartma, bir yandan gerçek bir korkunun, bir yandan da bilinçli bir savunma ya da saldırı refleksinin yol açtığı çarpıtmacılığın …

  Hannah Arendt, Devrim Üzerine (çev: Onur Eylül Kara, 2012, İletişim) adlı kitabında, esasen Fransız ve Amerikan devrimlerini karşılaştırarak devrim üzerine bazı saptamalar yapıyor. Bu yazıda, özellikle kitabın sonlarına doğru oldukça önemli gördüğüm bazı saptamalarının ardından kısa yorumlar yapmak istiyorum.   Devrimlerin Başlangıcı   “Devrimler daima, başlangıç aşamalarında hayret verici …

31 ARALIK 2012 Yan Rokotov – 1961′de mahkeme sırasında kaydedilmiş bir TV görüntüsünden 1961 döviz kaçakçıları davasının asıl kahramanı hiç kuşkusuz Yan Rokotov. Namı diğer Şaşı Yan. Rusya’da bugün Rokotov’un hayatı ve kişiliğinin en az davanın kendisi kadar ilgi uyandırdığı söylenebilir. Tek hatası yanlış ülkede doğmuş olmak olan bu cesur …

Margarete Buber-Neumann, İki Diktatörlük Altında, Stalin ve Hitlerin Mahkûmu, Çeviren: Gün Zileli, İmge Yayınları, Kasım 2012 TÜYAP Kitap Fuarına yetişmesini beklediğim ama biraz gecikmeli olarak bize ulaşan Margarete Buber-Neumann’ın kitabı İmge Yayınlarından çıktı. Neumann’ın 1937-1945 arası anılarını içeren kitabını bir çırpıda okuyamadım.  Çok zorlandığım, kendimi zulüm altında hissettiğim, ara sıra …

Bu yazı, 29 Aralık 2012 tarihli Yurt gazetesinin kültür eki’nde, “Anılar Göz Yaşlarına İnanır” başlığıyla ve son derece kritik bazı paragrafları çıkartılarak yayımlanmıştır. Aşağıda yazının tamamı bulunmaktadır. Yurt gazetesinin çıkarttığı paragraflar bold olarak gösterilmiştir.     Margarete Buber-Neumann, İki Diktatörlük Altında–Stalin ve Hitler’in Mahkûmu, çev: Gün Zileli, Kasım 2012, İmge …

26 ARALIK 2012 Sovyet tarihi anlatılmaya değer hikayelerle dolu. Bunlardan biri de Moskovalı döviz kaçakçısı Yan Rokotov’un, bu tarihi boydan boya kesen çok düğümlü hikayesi. Muzaffer sosyalizmin ülkesini 1959 baharında ziyaret eden Amerikalı Marksist iktisatçı Viktor Perlo‘nun aklına, Moskova’da karşısına çıkacak ilk kişinin genç bir döviz kaçakçısı olacağı gelmemiştir sanırım. Perlo şaşkınlığınıAnastas Mikoyan‘la, …

    Margarete Buber-Neumann, İki Diktatörlük altında-Stalin ve Hitler’in Mahkûmu, çev: Gün Zileli, Kasım 2012, İmge Kitabevi Yayınları, 398 sayfa   Edebiyat eserleri içerisinde insan zihni üzerinde güçlü etkiler yapan öyle romanlar vardır ki onları okurken gözümüzü kapatmamıza gerek olmadan bir rüya âlemine dalar, pırıl pırıl hayaller içinde birçok macerayı …

    Marx‘ın tarihsel süreçlerde geriye dönüş yaşanmaz tespiti, ancak temel sınıf dinamiklerinin, kendi sınıfsal dinamikleriyle kendi sınıf mülkiyeti zeminlerinde iktidar olmaları koşuluyla gerçekleşebilir. Yirminci yüzyılın başlarında tarihsel olarak hem farklılıkları, hem de benzerlikleri olan iki deney yaşandı. Birinci deney Kapitalizmin henüz yeterli gelişmediği, bu nedenle işçi sınıfının kendi ekonomik …

Yazar ZEKİ SARIHAN Friday, 20 January 2012                                                              Ankara, 9 Ocak 2012 İşçi Partisi Çankaya İlçe Başkanlığına Ankara Özü: İşçi Partisi’nden istifa ettiğim hakkında. İşçi Partisi’nden istifa ediyorum. Çankaya ilçede bulunan üyeliğimin bu yazımın alındığı tarih esas alınarak silinmesini dilerim. İstifa gerekçemin ayrıntıları aşağıdadır. Merkez Karar Kurulu beni parti üyesi …

    (Özgür Üniversite’deki “Demokrasi ve Sol” Seminerinde yaptığım konuşma ve tartışmalar)   25 Aralık 2010   Demokrasi ve sol çok geniş bir konu aslında. Bir, bir buçuk saate sığdırmak zor. Geçen hafta Demir Küçükaydın girişe giriş yapabildi ancak. Açıldıkça açılan bir konu. Ben daha önceki konuşmaları da dinledim. Haklı …

    EDP ve Yeşiller, muhalefetteki boşluğu/ihtiyacı gördüklerinden ya da bu boşluk şu sıralarda gerçekten kışkırtıcı olduğundan yeni bir parti kurmak için bir süredir birlikte yürüttükleri çalışmalarını geçenlerde sonlandırdılar, ne diyelim, hayırlısı olsun! Olsun da, bu birleşmeden sonra (aslında öncesinde olması gereken) bazı önemli ve kaçınılmaz soruların da yanıtlanması gerektiği …

İlk toplantının konusu Marxizm ve Edebiyat Eleştiri’siydi. Bülent Somay’ın anlattıkları özetle şöyle: “Yüksek edebiyat” burjuvazinin edebiyatıyken popüler edebiyat, yani aşağılanan, klişe görülen edebiyat ezilenlerin edebiyatıdır. Yüksek edebiyata örnek olarak mesela Orhan Pamuk’u verdi, popüler edebiyat içinse polisiye, bilimkurgu, diziler vs. Bir yazarın hangi edebiyattan etkilendiği, onun sınıfsal konumunu verir, dedi. …

    Peter Weiss, Direnmenin Estetiği, çev: Çağlar Tanyeri, Turgay Kurultay, YKY, Kasım 2005, 820 sayfa   Peter Weiss (1916-1982), bir ressam, tiyatro yazarı ve romancıdır. Türkiye’de, Salozun Mavalı adlı tiyatro oyununun yazarı olarak tanınmıştır. 1970’li yollarda yazdığı ve üç cilt halinde yayımlanan, 800 sayfalık dev eseri Direnmenin Estetiği, her …

  David Graeber, Anarşist Bir Antropolojiden Parçalar, çev: Bengü Kurtege-Sefer, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, Ağustos 2012   Yale Üniversitesi’nde yardımcı doçent olan David Graeber’in yazdığı ve yakın bir zamanda Türkçeye çevrilen bu kitaba önce uzaktan uzağa baktım. Hani olur ya, sokakta rastladığınız, göz aşinalığınız olan birisine selam verip vermemekte tereddüt edersiniz, …

  Komünizm Fikri (Berlin Konferansı, 2010), (Hazırlayanlar: Alain Badiou ve Slovoj Žižek; çev: Okan Doğan, Savaş Kılıç, Haluk Barışcan; Metis Defterleri, 2012)   Mart 2009’da, Londra’daki Birbeck İnsani Bilimler Enstitüsü tarafından düzenlenen “Bir İdea Olarak Komünizm” adlı konferansa sunulan metinler Ayrıntı Yayınları tarafından aynı adla kitaplaştırılmıştı (2011, çev: Ahmet Ergenç …

Eski Yunan Site Devletlerinde işletilen ‘DOĞRUDAN DEMOKRSİ’ de köleler ve kadınlar sürecin dışındaydılar. Sistem sadece özgür yurttaşlar tarafında işletilmişti. 1871 Paris Komünü ise yönetimde yoğun bir karmaşa yaşamış ve iki ay dayanabilmişti. 1917 Marksist-Leninist devrim ve devamındakiler ise öncü parti kanalı ile işletilmişti. Her üç  yönetim şekli için söylenmedik söz …

  California Üniversitesi’nden bir akademisyen olan Michael Mann’ın Demokrasinin Karanlık yüzü -Etnik Temizliği Açıklamak- (Çev: Bülent O. Doğan, İthaki 2012) adlı 656 sayfalık kapsamlı kitabı, 20. Yüzyıldaki etnik temizlikleri inceliyor. Bu kapsamda şu ülkeler ve olaylar incelenmiş: Türkiye’deki Ermeni soykırımı; Nazilerin Yahudi soykırımı; “Komünist Temizlik” başlığı altında Sovyetler Birliği, Çin …

  Aslında 1 Eylül barış değil, savaş günüdür. 1 Eylül 1939 günü Nazi ordularının Polonya’yı işgal etmesi üzerine, II. Dünya Savaşı fiilen başlamış, iki gün sonra İngiltere ve Fransa, Almanya’ya karşı resmen savaş ilan etmiştir. Savaşı esas başlatan, 1 Eylül’den 8 gün önce, 23 Ağustos 1939 günü, Alman ve Sovyetler …

  Bu yoldan her seferinde Ankara’ya gidiliyorsa siz İstanbul’a gidiliyormuş gibi yapamazsınız. Yapsanız da kimse inanmaz. İnansa bile, otobüs Ankara terminalinde durduğu zaman foyanız meydana çıkar. XIX. ve XX. Yüzyıl, büyük ayaklanmalar ve devrimler çağıydı. Ayaklanma ve devrimlerin hepsi genelde aynı sonucu verdi: Yeni diktatörlükler ve yeni diktatörler; eskimiş devlet …