Gün Zileli

“Bir toplumsal formasyonun başarısı düne göre bugün neye sahip olduğuyla değil, fakat karşı kaşıya olduğu sorunları çözebilme yeteneğiyle ölçülür”. (1) “Muasır Medeniyet” denilen 500 yıldır Dünya’nın geri kalanını sömüren, yağmalayan, talan eden kolonyalist, emperyalist, kapitalist Batı’dır… Batı ile dünyanın geri kalanı (Asya, Afrika, Latin Amerika) arasındaki ilişki, sömürü, bağımlılık, hakimiyet  …

Artıgerçek Savaşlar genellikle devletlerin egemenlik taleplerinden ya da iddialarından çıkar. Bir devlet, bir ülkenin topraklarına göz koyar ve sonunda savaş çıkarıp o ülkeyi kısmen ya da tamamen işgal eder. İşgalci devlet, bu eylemine meşrulaştırıcı adlar koyar. Daha kadim zamanlarda bu tür işgallere “fetih” adı verilirdi. Örneğin “İstanbul’un fethi” gibi… Daha …

Son Hamas saldırısıyla Vietnam’da 1968 yılının Ocak ayında Vietkong gerillalarının Güney Vietnam’ın çok sayıda şehir ve kasabasına yaptığı büyük “Tet saldırısı” arasında benzerlik kuranlar var. Dahası, bu arkadaşlar, “Tet saldırısı”nın 1968 hareketinin başlatıcısı ya da tetikleyicisi olduğu iddiasını da ileri sürüyorlar. Buradan giderek, günümüzdeki Hamas saldırısının dünya çapında, 68 gibi …

Artıgerçek Tarihte açığa çıkmış çok sayıda komplo vardır. Bazı olaylar ise halen tartışmalıdır. Bazılarının komplo olduğu açık olmakla birlikte kanıtlanamamıştır. Kanımca günümüzdeki “komplo teorileri” teorisi, sonuç olarak gerçek komploların karartılmasına hizmet etmektedir. Komploları çoğunlukla devletlerin istihbarat örgütleri düzenler. Bazı komplolar doğrudan düzenlenir. Bazıları ise, gerçekleşecek komplodan yarar uman istihbarat örgütlerinin …

Artıgerçek Bingöl’ün anısına… Tarih genellikle dönemlerle ya da büyük olaylarla somutlaşır. Tanzimat dönemi veya I. Dünya Savaşı gibi. Her dönem ve büyük tarihi olay, o dönem belirleyici rol oynamış şahsiyetlerle anılır ya da belli şahsiyetler dönem ve olaylarla adeta özdeşleşir. Örneğin, Fransız Devrimi’nin terör dönemi der demez aklımıza ilk gelen …

Artıgerçek Ömrümün 14 yılından sonraki 63 yılında çok sayıda siyasi davaya tanık oldum. İstisnasız hepsi, o sıradaki siyasi iktidarların amaçları doğrultusunda hazırlanmış, sonucu önceden belli, sanıklarla birlikte hukuk ve adaletin de katledildiği ya da mahkûm edildiği davalardı. Hukukun olmadığı yargılama cinayettir! Siyasi davalardaher şey hukukun tersine işler. Hukukta karar yargılamadan …

Artıgerçek Savaşlar sloganlarla yürütülürken sloganlar da birbiriyle savaşır. Savaşan devletler kendilerini kamufle etmek için “barış” sloganını kullanırlar. Savaş bakanlıklarının adı “Savunma Bakanlığı”, saldırı harekâtlarının adı “Barış Harekâtı”dır. Savaş karşıtlarının böyle bir kamuflaja ihtiyacı yoktur, bu yüzden attıkları  “Savaşa hayır!” ya da “bomba değil, ekmek!” gibi sloganlar daha inandırıcıdır. Toplumun içindeki …

Artıgerçek Her yazının başına oturuşumda kendimi yazılı sınava giren bir öğrenci gibi hissederim. Yazmayı severim ama sınavdan ömrüm boyunca nefret ettim. İşte yazının başına oturmak benim için bu iki zıt duygunun aynı anda kafa kafaya gelmesidir. “Sınav kâğıdı”nı değerlendirecek ve not verecek “öğretmenler” çeşit çeşittir. Kimi pek titizdir ve zor …

Artıgerçek Yıllardır izlediğim, kimi zaman yararlandığım, kimi zaman eleştiriler yaptığım [ örneğin bu yılın Mart ayında yazdığım “Kronstadt Tartışması” başlıklı yazı: (https://www.gunzileli.net/2023/03/21/kronstadt-tartismasi/)] Sungur Savran’ın yeni kitabı Bir İhtilal Olarak Milli Mücadele (Yordam, 2023), içerdiği konular ve yeni sayılabilecek yönelişleri itibariyle üzerinde dikkatle durmayı hak ediyor. Çalışma, epeyce tekrar içermesine rağmen, …

Artıgerçek Ulusalcılık ideolojisi aşağı yukarı yüz yaşlarında ömrünü tamamlamış bulunuyor. Kadim imparatorlukların 1789-1919 arasında çöküp dağılması, ölen imparatorlukların bağrında ulus-devletlerin ve milliyetçiliğin doğması sonucunu vermişti. Buna paralel olarak, eski sömürgeci sistemin 20. Yüzyıl boyunca çözülüşüyle ortaya yeni ulus-devletler çıktı. Bu gelişmeler, ulusalcı ideolojinin barutunu oluşturdu. BAKÛ KONGRESİ’NDE VE KOMİNTERN II. …

Artıgerçek Seçimden önce, her türden muhalif olarak, topluca iyi “havaya girmiştik” doğrusu: Otokratı seçimle devirecektik. Tamamen imkânsız mıydı bu? Hiç de değil. Otokrasinin ne kadar korktuğu ortada. Devrilmesi hayal ürünü olsaydı bu kadar korkarlar mıydı! Seçimler sonrasında bazılarımız, anket şirketlerinin abartılı anketler yayınlayarak “millete gaz verdiğini” ileri sürdü. Bu da, …

Artıgerçek Geçen Haftaki yazımda, Tarık Işık’ın Darağacında 15 Kadın-1931/1971 (Sözcü, 2022) kitabından hareketle “1930’lu yıllarda yoğunlaşan 15 kadın idamı”na değinmiş, o zamanki Adliye Vekili Mahmut Esat Bozkurt’un 1926 yılında kabul edilen Medeni Kanun’dan 15 gün sonra Meclis’ten geçen, idam cezasını da içeren yeni Ceza Kanunu’nun Meclis’teki görüşmeleri sırasında sarf ettiği …

“Modernlik, insanların geçim araçlarına sistematik olarak yabancılaşmasından ve hayatın bekasını sağlayan doğal ortamlar ile ekosistemlerin ortadan kaldırılmasından ayrılamaz”.                                                                                                Jonathan Crary Kapitalizm, ücretli emek sömürüsü, karşılığı ödenmeyen kadın emeği ve doğa yağma ve talanıyla yol alan bir sistemdir. Sınırsız büyüme-genişleme-yayılma eğilimine ve dinamiğine sahiptir… Varlığını büyümeye borçludur. Aslında söz konusu …

Artıgerçek Bu yılın başından beri, bugün artık tamamen anakronik olarak görülebilecek bir konuyla ilgili kitap yazım çalışması içindeyim. Kitabın adı bile şimdiden belli: Komintern’in Kapıları. KAPILAR… KAPILAR… 1921 yılında, Petersburg’da başlayıp Moskova’da devam eden Komintern’in II. Kongresi’nde (Moskova Kapısı) kabul edilen 21 Koşul’un ele alınıp tahlil edilmesiyle başlayan kitap, Almanya …

Yalansız sitesinden alınmıştır. Burjuvalar, bilimi ve üretim tekniklerini sahiplenerek imparatorlukları parçalayıp ulus devletler inşa ederlerken, temsili demokrasi ve buna bağlı olarak parlamentoyu koydular kitlelerin önüne. Milliyetçiliği ise ulus devlet dini olarak pazarlamayı başardılar. Öyle ki, zamanla semavi dinler yetmiyormuş gibi, milliyetçilik ulus devletlerin en güçlü dini haline getirildi.  Marksist sol …

Artıgerçek Bir arkadaş, twiterde, geçen haftaki “Devlet-Özgürlük İlişkisi” yazımın altına şu notu düşmüş: “Hangi devlet, kimin özgürlüğü ya da hangi özgürlük, kimin devleti. 17 bolşevik devriminden sonra işçi sınıfının devleti kime özgürlük tanımalıydı, burjuvaziye ve feodal beylere mi? demek istediniz.” Soru sormadan düşünmek olmaz. Bu bakımdan, katılmasam da, bana yönelik …

Artıgerçek Akbelen direnişi için… Bundan 1,5 yıl kadar önce genç bir arkadaşla, Negri’nin, Lenin Üzerine 33 Ders (Otonom, 2014) kitabı üzerine mektuplaşmamız olmuştu. Arkadaş bana, Negri’nin bu kitabını okumamı önermiş, ben de kitabı bulup okumuştum ama kitap bende tam bir hayal kırıklığı yaratmıştı. Negri’nin, 1970’lerin ilk yarısında basılmış, erken dönemi …

Artıgerçek Özellikle 1980 ve 1990’larda, ideal olarak değil de gerçeklikte “varolan sosyalizm”i belirtmek için “reelsosyalizm” deyimi yaygınlık kazanmıştı. “Reelsosyalist” denen ülkelerin yıkılıp gitmesiyle birlikte bu deyim de tarihin raflarına kaldırıldı. Bu yazıda ben de, ideal olarak değil de gerçeklikte “varolan anarşizmi” belirtmek için “reelanarşizm” terimini kullanacağım. TURİST Mİ HEDEF? Gezi …

Artıgerçek Geçmişte ve günümüzde bütün reaksiyoner ve baskıcı rejimlere kolayca faşizm deyip geçmek oldukça yaygın bir düşünce tarzıdır. Oysa, özellikle XX. Yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan faşizm, beş çeyrek yüzyıldır gördüğümüz bütün aşırı sağcı reaksiyoner akımların ve rejimlerin içinde sadece en ünlüsüdür. Dolayısıyla, faşizme benzer ve benzemez yanlarıyla, bütün aşırı …

Artıgerçek Sık sık duyuyorum, kimi arkadaşlar, “senin Sol’dan başka derdin yok mu? Durmadan sola vuruyorsun” diyorlar. Birincisi, eleştiriyi “vurma” olarak değerlendirmek oldukça muhafazakâr bir bakış açısıdır. İşin aslı, bir düşünceyi “vurmak” istiyorsanız onu eleştiriden azade tutun! İkincisi, sol kökenden geldiğim için öncelikle solu değerlendirmem çok doğaldır. Üçüncüsü, solu, bugün de …