Stalinizm

Bu yazı Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi için 1989 yılında yazılmıştır. Birleşik Sol Muhalefetten Uluslararası Sol Muhalefete Troçki’nin 1929’da İstanbul’a sürgün olarak gönderilmesi , Sol Muhalefet1 in reform perspektifinde bir değişikliğe yol açmadı. İktidardaki fraksiyon tarafından partiden püskürtülmüş olmasına rağmen, muhalefet kendisini Rusya partisinin ve Enternasyonal’in bir parçası, bir fraksiyon …

Bu yazı dizimizin bir pehlivan tefrikasına dönüşmemesi için geriye kalan konuları toparlayıp yazıyı bitirmek niyetindeyim. Şiddet Bugün de bazı sevimsiz mevzuların üzerinde durmak zorundayım. Bizim gençliğimizde, 1960’ların sonlarında Dev-Genç çevrelerinde bir “devrimci şiddet” lafı moda olmuştu. Bu laf herkesin ağzındaydı ama kimse bunun ne anlama geldiğini tam olarak bilmiyordu. Bu, …

Stalinist hokkabazlığın kavranması gereken en önemli yanı, birbiriyle çelişen politikalarda partinin her daim haklı olduğunu ileri sürme yüzsüzlüğünü gösterebilmesidir. Kemal Okuyan’ın yaptığı, bu bakımdan yeni bir şey değildir. Parti, daha doğrusu Stalin ne yaparsa yapsın her konuda her zaman haklıdır. Bu “haklılıklar” birbiriyle çelişiyor olsa da böyledir bu. Şu Milliyetçilik …

Tarihi birbirine zıt iki irdeleme anlayışı vardır. Biri, derindeki hakikat cevherine biraz daha yaklaşmak üzere “kazma” ve “küreğe”; diğeri ise, tarihteki çarpıtmaları pekiştirmek üzere “gözbağlarına” sarılır. Kemal Okuyan, yeni yayınladığı Devrimin Gölgesinde: Berlin, Varşova, Ankara 1920 (Yazılama, 2019) kitabının bir yerinde, Komintern’de Lenin’le tartışan M. N. Roy’un Reason Romanticism and …

Tuhaf bir huyum mu diyeyim, yoksa alışkanlığım mı diyeyim, tarih bilgim esasen devrimler ve karşıdevrimler tarihiyle kısıtlı olduğu halde, aktüel olaylar karşısında, olayın aktüel boyutlarına yoğunlaşacağıma, hep bildiğim tarihi olaylara giderim. Eskiden beri, güncel olaylar beni sıktıkça, gidip tarihin hayaletleri arasında dolaşmaya başlarım. Hatta bazen tarihteki kişilerden birinin reenkarnasyonu olduğumu …

10 Şubat günü, Beyoğlu Ses Tiyatrosu’nda, Devrimci İşçi Partisi’nin (DİP) düzenlediği, Türkiye dışındaki bazı Troçkist hiziplerin de davetli olduğu bir “Enternasyonal” toplantı düzenlendi. Bu toplantıda bir “panel” yapılacağı da ilan edilmişti. Panel’in konuşmacıları arasında Fikret Başkaya’nın da olduğunu duyunca gittim. Bu yazıda toplantının kusurları üzerinde pek durmayı düşünmüyorum. Fakat bir …

  Orijinali Mathieu Dejean’in Les Inrockubtibles’de yer alan 28 Ağustos 2018 tarihli Alain Badiou söyleşisinin çevirisi Duvar gazetesinde yayınlandı. Alain Badiou, her zaman takdir ettiğim, devrimci ve özgürlükçü Marksizmin son temsilcilerindendi ve görüşleriyle Marksizme yeni bir atılım kazandırma girişiminin öncülerindendi. Ne yazık ki, son röportajı, bu yoldan döndüğünü, eski klasik paradigmalardan kopamayıp …

  1917-1918- Devrimden Tek Parti Diktatörlüğüne… adını verdiğim kitabımın birinci yazımını iki gün önce bitirdim. Bu kitabın yazılış sürecinde, konuyla ilgili epeyce kitap alıp okudum, halen de almaya devam ediyorum. 1917 Devrimi’nin 100. Yıldönümü dolayısıyla o kadar çok kitap ve dergi yayınlanmış ve halen de yayınlanmaya devam ediyor ki, hepsine …

Oberbürgermeister Haken vapuru. 16 Mayıs 2018 Mustafa Kemal Yılmaz Şarap Dumanları sitesinden alınmıştır. Rusya’nın nasıl Rusya olduğunu anlamak için anahtar niteliğindeki olaylardan biri de tarihe Felsefeciler Vapuru olarak geçen sürgün vakası. Bolşevik yönetimle fikir ayrılığına düşmüş iki yüzün üstüne felsefeci, doktor, ekonomist, yazar, gazeteci ve tarım uzmanının 1922 sonbaharında Lenin’in …

    Bir zamanlar bu sitede de yazıları ve tartışmaları yayınlanan ve halen de okumak isteyenlere açık olan Taylan Kara arkadaş düştüğü bayırdan aşağı yuvarlana yuvarlana en sonunda TKP denilen hilkat garibesinin yayın organı “Sol” adlı sitede kendine bir köşe bulmuş. Önceleri makul bir arkadaş gibi görünüyordu. Hatta edebiyat ve …

  Sovyetler Birliği’nin Alman saldırganlığını yenilgiye uğratmasında hızlı sanayileşmesinin rolü nedir? Sovyetler Birliği sanayileşmeseydi Alman faşizmini yenilgiye uğratabilir miydi? Sanayileşme için köylerden servet aktarımı zorunlu değil miydi? Bu olmasaydı gerekli kaynak nasıl sağlanacaktı? Silahlanma mümkün olabilir miydi? Nazilerin yenilmesinde tayin edici olan, Sovyet ordusundaki ağır sanayi ürünü olan tanklar, uçaklar …

  Arthur Koestler’in kült romanı Gün Ortasında Karanlık’ı (çev: Pınar Kür, İletişim, 5. Baskı, 2014) yeniden okudum. Bu roman, 1930’ların muhalif komünistlerinin, Stalin rejimi altında düzenlenen gösteri mahkemelerinde nasıl olup da itiraflarda bulunduklarına ilişkin bir tez-romandır aynı zamanda. Bu konuda 80 yıldır çeşitli tezler ileri sürülmektedir. Mahkemede bizzat bulunan Batılı …

Yavuz Alogan, bu sitede yayınladığım, “Tanıdığım ve Tanımadığım Yavuz Alogan” yazıma aşağıdaki cevabi yazıyı göndermiştir. Bu yazısına cevap vermeyi düşünmüyorum, çünkü Doğu Perinçek’e ve Şule Perinçek’e yaranma güdüsüyle yazılmış, dürüstlükten uzak, geçmişe ilişkin korkunç çarpıtmalarla ve bellek kayıplarıyla dolu bir yazı olarak görüyorum. Sadece, bu yazıdaki kimi iddiaları merak edip …

    Örtün, evet, ey facia… Örtün, evet ey şehir; Tevfik Fikret, Sis, 1902   1974 Temmuz’unda Anayasa Mahkemesi’nin TBMM’nin çıkardığı kadük edilmiş af yasasını iptal etmesiyle dışarı çıkmıştık. Buna “1974 Affı” denir ama işin esası, “Karaoğlan” CHP’sinin koalisyon ortağı Erbakan’ın Milli Selamet Partisi’nin yan çizmesi üzerine “affın” Anayasa Mahkemesi’nin …

 Şarap Dumanları Sitesi’nden Date: 07 Temmuz 2017Author: Mustafa Yılmaz0 Yorumlar Şarap dumanları’nın ilk yıllarında ele aldığım bazı konulara şimdilerde değinmemeye gayret ediyorum. Sovyetlerde devlet terörü, ya da Rusların verdiği ismiyle repressiya bu konulardan. Sebebi de, blogu “bir teşhir platformu” olarak görmemem. Düşünen insanlığın çoktan geride bıraktığı tartışmalarla gereğinden fazla haşır neşir olmanın kime ne getirisi …

Eski arkadaşım Yavuz Alogan Aydınlık  adlı gazetede hakkımda bir yazı yazmış. Buraya aynen alıyorum.               G.Z.                                 CHP’nin yürüyüşü, çıkış arayıp da bir türlü bulamayan bazı sosyalistlerde, sosyalist gibi duran işbirlikçilerde ve solcu gibi duran liberallerde bir zihin …

EDEBİYAT Kitap: Jivago Vakası 30 Nisan 2017 Şarap Dumanları sitesinden alınmıştır. Yapı Kredi Yayınları Boris Pasternak’ın Doktor Jivago romanını Hülya Arslan’ın Rusça aslından yaptığı çeviriyle yayınladıktan sonra şimdi de bir incelemeyle devam ediyor “Jivago konusuna”. Peter Finn ve Petra Couvée’nin birlikte kaleme aldığı “Jivago Vakası – Kremlin, CIA ve Yasak …

16 Mart 2017, Nokta Haber-Yorum Tanıl Bora, Cereyanlar-Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim, 2017, 926 sayfa Tanıl Bora’yı, uzun yıllar düşünce tarihinin temel referans kitaplarından olacak böylesine kapsamlı, çaplı ve yüklü bir çalışmaya girişmiş ve altından da kalkmış olduğu için kutlamak gerekir. Gerçekten de zor, zahmetli bir iş. Bütün düşünce akımlarının metinlerini …

Devlet (Cinayet) Planlama Teşkilatı! #HAYIR Hrant Dink cinayetinin üzerinden on yıl geçti. Bu cinayetin bir devlet cinayeti olduğu belliydi ama on yıl sonra bu iyice açığa çıkmış bulunuyor. Devletlerin “Devlet Planlama Teşkilatı” gibi daima zulada tuttukları, tamamen illegal bir de “Devlet (Cinayet) Planlama Teşkilatı” vardır ve bu teşkilat esasen gizli …

  Çağdaş Ses’te yayınlanmıştır.   İkinci El Zaman Üzerine Gün Zileli ile Röportaj – Melih Dalbudak   Svetlana Aleksiyeviç,  İkinci El Zaman (çev: Sabri Gürses, Kafka, 2016)   –          Öncelikle kitabı nasıl bulduğunu sorayım; seçilen kişiler, röportajcının araya girişleri, öğrenmek istediklerini tam olarak alıp alamaması gibi açılardan nasıl buldun?   Sovyetler Birliği’ni ve bugünkü Rusya’yı …